Siew buraków cukrowych - o czym warto pamiętać?

W przypadku siewu buraka cukrowego, jego prawidłowy rozwój jest zależny od warunków atmosferycznych, temperatury oraz struktury gleby i jej wilgotności. Prowadząc tę uprawę trzeba pamiętać, że każde nieuzasadnione opóźnienie siewu może skutkować nieodwracalnymi stratami w wielkości plonów, dlatego warto zapoznać się z opisanymi poniżej praktykami. 

Jak siać buraki cukrowe? - wymagania uprawy.

Niestety, nie każda gleba nadaje się pod uprawę buraka. Roślina ta jest dość wymagająca. Najczęściej warzywo to siejemy na lekkich i średnich glinach lub na posadkach gliniastych. Sama gleba powinna być zasobna w mikroorganizmy oraz mikroelementy, posiadać wysoką zawartość próchnicy oraz zapewniać spore ilości wody. Co ciekawe, ziemia powinna charakteryzować się wyrównaną strukturą w całym swoim profilu oraz posiadać głęboką warstwę orną.

Zagrożeniem dla tej uprawy mogą być przymrozki, które często wyhamowują siewki, dlatego warto być na bieżąco z prognozami pogody. Zalecanym działaniem jest badanie temperatury gleby, ponieważ korzystne warunki dla buraka cukrowego wynoszą minimum 5 stopni Celsjusza na głębokości ok. 5 cm, a w dodatku gleba powinna być średnio wilgotna. Zbyt wilgotna gleba spowoduje utrudnienia pracy maszyn na polu, co poskutkuje niszczeniem jej całej struktury.

Podczas uprawy, burak cukrowy wymaga nawożenia, ponieważ już na samym starcie roślina ta wykazuje duże zapotrzebowanie na składniki odżywcze. Zalecane nawożenie fosforem i potasem podaje się w nawozach wieloskładnikowych już jesienią. Można również zrobić to wiosną, ale zabieg ten trzeba wykonać stosunkowo wcześnie, aby uniknąć zasolenia gleby w strefie, gdzie kiełkuje burak. Mowa tu o okresie około 2 lub 3 tygodni przed siewem. Warto pomyśleć o podaniu magnezu i siarki, które wspomagają efektywność nawożenia azotem.

Pojawiające się przymrozki są dużym zagrożeniem dla plantacji buraka. Gdy burak jest w fazie kiełkowania i liścieni, temperatura która zejdzie do -2 stopni Celsjusza niszczy całkowicie roślinę. Jeżeli nasza uprawa jest w fazie pierwszej pary liści właściwych oraz w późniejszych fazach wzrostu, temperatura która zejdzie do -5 stopni Celsjusza nie jest zagrożeniem.

Terminy siewu buraka cukrowego.

Uprawa buraka w Polsce powinna rozpocząć się jak najszybciej to możliwe, ponieważ im później zasiejemy nasiona, tym niższego plonu możemy się spodziewać. Tak naprawdę, tylko wczesny plon zapewni dobrze rozwinięte korzenie, których jakość będzie zadowalająca. Dodatkowo, rośliny które zaczynają stosunkowo wcześnie swoją wegetację, wchodzą szybciej w fazę, w której rozrastają się korzenie zapasowe. Ważne jest, aby poziom wilgoci w glebie był wystarczający, ponieważ tylko w takim środowisku buraki cukrowe szybciej kiełkują i pokrywają liśćmi powierzchnię gleby, co wspomaga ją i zatrzymuje utratę dużych ilości wody.

Warto wspomnieć, iż wczesny siew prowadzi do wcześniejszych zbiorów, podczas których można wykorzystać lepszą pogodę ułatwiającą prace na polu. Za to opóźniony siew, spowoduje opóźnione zbiory, które nie przynoszą żadnych pozytywnych efektów, ponieważ przyrost masy korzeni i poziomu cukru późną jesienią jest niewielki.

Sam termin siewu buraków cukrowych jest zależny od regionu kraju, jednak optymalny termin przypada na drugą dekadę marca i początek kwietnia. Przed siewem trzeba dobrze zbadać temperaturę gleby oraz nadchodzące warunki atmosferyczne. Nieogrzana gleba może spowodować opóźnienia wschodów buraków nawet do 30 dni od siewu, a w najlepszym przypadku rośliny potrafią wschodzić już po tygodniu.

• Termin siewu buraków cukrowych z uwzględnieniem regionów wygląda następująco:
• Południowo-zachodnia część Polski: w połowie marca i początek kwietnia.
• Na północnym-wschodzie siew trwa w połowie, aż do końca kwietnia.
• W centrum kraju siewy realizowane są w pierwszej dekadzie kwietnia.

Temperatura gleby to podstawa w określaniu terminu siewu. Poziom wilgotności, minimalna temperatura, optymalne warunki, obranie prawidłowej głębokości siewu oraz sposób nawożenia to kluczowe kwestie, które mogą zaważyć na uzyskaniu wysokiego plonu. 

Głębokość oraz gęstość siewu.

Obsada roślin na plantacji powinna mieścić się w granicach od 80 000 do 100 000 roślin na hektar. Jeżeli nie możemy sobie na to pozwolić, minimalna obsada to 60 000 roślin na hektar. Do uzyskania idealnych plonów buraki potrzebują minimum 180 dni wegetacji, która rozpoczyna się od momentu wschodów. Gdy obrane zagęszczenie roślin będzie większe plon będzie nieznacznie większy, za to liczba korzeni małych wzrośnie, co może skutkować stratami podczas zbioru mechanicznego. Gdy obierzemy mniejszą obsadę, spadek plonu będzie dość znaczny, a zarazem obniży się zawartość cukru w korzeniach buraków.

Co ważne, odległość między wszystkimi rzędami powinna być jednakowa. Najczęściej wynosi ona 45 cm, a siew wykonuje się co 18 cm. Nasiona buraka powinny być zabezpieczone w otoczce, która chroni je przed wszelkimi chorobami, a gleba pod siewy musi być dobrze napowietrzona i przygotowana. Siewy buraka cukrowego odbywają się na głębokości około 1-1,5 cm w glebach mniej ogrzanych oraz do 3 cm w ciepłych i przesuszonych. Podczas siewu niezwykle ważna jest precyzja, dlatego kluczowy jest stan techniczny maszyny. Powinna ona posiadać sprawne aparaty wysiewające, dobrze działające elementy zagarniające oraz naostrzone redlice.

Termin zbioru oraz zalecenia.

Od momentu zasiania, nasze plony rozwijają się każdego dnia, do czasu w którym przychodzi czas na zbiory. Niestety nie jest to, aż tak proste, ponieważ przed ich rozpoczęciem trzeba określić kolejność kopania. Jest kilka opcji działań, na które warto zwrócić uwagę, a mianowicie:

• Warto przeprowadzać zbiory w dni suche, aby wilgotność gleby nie niszczyła korzeni, co przyniosłoby dodatkowe straty.
• Zbiór warto zacząć od "gorszych" rzędów, ponieważ wzrost roślin w przypadku zadbanych i zdrowych buraków jest znacznie większy.
• Należy zwrócić uwagę na uprawy następcze.
• Można pomyśleć nad zastosowaniem szerokich opon, które mają możliwość regulacji ciśnienia, ponieważ może to uchronić strukturę ziemi i zmniejszy zużycie paliwa.

Czas zbioru uzależniony jest od czynników, takich jak np. warunki pogodowe czy gotowość do uruchomienia przerobu surowca przez cukrownie. Swoją dojrzałość buraki cukrowe osiągają po około 170-180 dniach wegetacji. Zazwyczaj w Polsce zbiory rozpoczynają się w trzeciej dekadzie września, a kończą nawet w listopadzie.

Jeżeli zdecydujemy się na wcześniejszy zbiór, w dużej mierze prace rozpoczynają się poniżej 160 dni wegetacji roślin. Niestety przy tej strategii obniżenie plonu to norma. Buraki cukrowe nie są w stanie wykorzystać w pełni zastanych warunków glebowych oraz klimatycznych. Jednak, gdy plony zostaną uszkodzone chorobami lub szkodnikami, trzeba jak najszybciej przeprowadzić wykopki.

Podsumowanie

Odpowiedź na pytanie "kiedy siać buraki cukrowe" nie jest jednoznaczna. Siew buraków jest zależny od wielu czynników. Nie powinniśmy sztywno trzymać się terminu i siać najwcześniej, jak tylko się da, ponieważ niska temperatura może niespodziewanie zaskoczyć, co wpłynie niekorzystnie na kiełkowanie nasion, glebę oraz obsadę roślin. Prawidłowo dobrany termin siewu buraków cukrowych, powinien iść w parze z dobrą strukturą gleby i średnią wilgotnością, która wspomaga w procesie rozwoju roślin. Pamiętajmy również, że dzień opóźnienia w zbiorze lub przesunięty termin siewu zawsze będzie miał swoje plusy i minusy. W etapie siewu trudno przewidzieć kiedy nastąpi początek wytwarzania liści, ponieważ temperatura pod powierzchnią odgrywa najważniejsza rolę w etapie wzrostu roślin.